Jakie opony wybrać, by nie zepsuć auta? O rozmiarach opon i konsekwencjach złych decyzji.

Niektórzy mówią, że rozmiar nie ma znaczenia, lecz to oczywista bzdura – jakie opony wybrać, by nie zepsuć samochodu? Zaraz, zaraz – opony i poważna usterka w samochodzie? Czy nie przesadzam? Otóż nie!

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Dlaczego rozmiar opon i felg jest bardzo, bardzo ważny?
• Jak i co możemy zepsuć w aucie stosując nieodpowiednie ogumienie?
• Rozmiar opon i felg, a ubezpieczenie.
• Akcesoryjne felgi – przeglądy techniczne i kontrole policji.

Wiele felg i jeszcze więcej ogumienia – jakie opony wybrać do konkretnej felgi?

Wszyscy lubią ładne felgi, zwłaszcza jeśli są „słusznego” rozmiaru i mają ciekawy wzór. Wybierając nowe opony, tudzież komplet całych kół, wygląd i idący często za nim większy rozmiar – kuszą. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że istnieje mnóstwo przesłanek, które nie zalecają „przesadzać”.

Jak wybrać odpowiednią średnicę felg i opon?

195/55/R15 – rozmiar opon, który zmotoryzował Polskę. Opon takiego (lub bardzo zbliżonego) rozmiaru jeździ po drogach cała masa, choć tyczy się to już raczej aut używanych. Dziś nawet nowe hatchbacki sprzedaje się często z felgami o rozmiarze 17-18 cali – co przed dwiema dekadami było zarezerwowane dla segmentu E i wyższych. Oznacza to tyle, że średnicę opon i felg definiuje producent pojazdu. Jak więc dobrać rozmiar tak, aby „wszystko było cacy” i dlaczego stosowanie się do zaleceń jest tak ważne?

Każdy producent, projektując samochód musi wykonać mnóstwo obliczeń, wybrać odpowiednie przełożenia biegów, dostosować rozmiar felg do hamulców, nadkoli itp. – z tego powodu, w książce serwisowej każdego pojazdu są dopuszczalne rozmiary, których użytkowanie zaleca producent. Może to być przykładowo zakres 16-18 cali. Jest tu jednak mały trik – bo opona przecież też może mieć różną wysokość, co ma wpływ na średnice całego koła.

Zalecenia producentów aut, a rozmiary kół

Krótko mówiąc – producent zaleca wykorzystywanie kół o pewnej średnicy, ale felga 17-calowa z oponą o wysokim profilu, będzie miała większą średnicę, niż 18-calowa o sportowym profilu 35. Chodzi więc o to, aby całkowity rozmiar koła nie odchylał się od wartości zalecanych przez producenta samochodu. Teoria mówi, że dopuszczalna różnica względem zaleceń, to 2%.

To ważna sprawa, bo średnica koła ma wpływ na wskazania prędkościomierza, przekłamania licznika przebiegu, informacji dotyczących spalania paliwa, jak i realne zużycie paliwa. Większe koło, to większy wysiłek dla układu napędowego, żeby je „rozbujać”. Naturalnie więc rzutuje to na przyśpieszenie i prędkość w danym zakresie obrotów.

Jak dobrać szerokość opony do felgi?

Zadając sobie pytanie „jakie opony wybrać” musimy pamiętać nie tylko o średnicy koła, ale także szerokości opony i felgi. Parametr szerokości felgi też jest bardzo istotny, choć nie aż tak jak sama średnica, poza tym manipulowanie tą wartością może przynieść wymierne korzyści – bez usterek, o ile zrobimy to dobrze. Po pierwsze, należy wiedzieć jakiej szerokości mamy felgę – ona bowiem definiuje minimalną oraz maksymalną szerokość opony. Tabela opracowana na zaleceniach TÜV:

Szersza opona to oczywiście więcej przyczepności, przesadzenie jednak z szerokością, może przynieść usterki, bowiem szersza guma, to większe opory, większa masa koła, a to wszystko rzutuje na zużycie elementów takich jak zawieszenie, wspomaganie. Kierowcy starszych BMW będą wiedzieć, jaki wpływ ma zbyt szeroka opona na maglownicę :). Dopóki będziemy się stosować do zaleceń producenta, ponadprogramowych usterek być nie powinno.

Nieodpowiedni rozmiar opon i felg, a prawdopodobne usterki.

Należy sobie zdawać sprawę z faktu, że koła, a w zasadzie opony, to jedyne co nas trzyma w torze jazdy i jesteśmy bezpieczni. Zatem wybór opon musi być przemyślany w tym kontekście, jednak ważne też jest to, jak nasz samochód „zareaguje” na nietypowy rozmiar. Zależnie od tego, jaki mamy samochód, jakich kół szukamy oraz tego, jak jeździmy zastosowanie nieodpowiednich rozmiarów, może spowodować niszczenie, bądź usterkę.

• Zbyt duża średnica, szerokość i idąca za tym waga, może doprowadzić do szybszego zużycia wspomagania kierownicy, elementów zawieszenia, takich jak np. sworznie.
• Narażona jest także karoseria pojazdu, duże koła inaczej się wpasowują z nadkolami – przycierki się zdażają.
• Stosowanie niższych i wyższych profili skutkuje zmianami w wysokości pojazdu, a to prowadzi do zmian w środku ciężkości i wysokości podwozia.
• Zbyt duże koła mogą przesadnie obciążyć układ napędowy i/lub skrzynię biegów oraz silnik – a te pracując w nietypowych warunkach narażone są na szybsze zużycie i usterkę.
• Ważne są też tarcze hamulcowe, należy uwzględniać ich rozmiar przy wyborze rozmiaru felg – może dojść nie do sytuacji, w której zwyczajnie nie założymy felg, bo nie „wcisną” się na posiadane hamulce.

Wszystko sprowadza się do tego, że inżynierowie i koncerny, które opracowują dany pojazd, tworzą maszynę, która dobrze działa w określonych warunkach, a zaburzenie ich może prowadzić do niezliczonych anomalii. Stosowanie akcesoryjnych felg może, ale nie musi te anomalie uwydatnić. Dlatego wybór opon nie może być przypadkowy – należy uczciwie odpowiedzieć sobie jakie opony wybrać, tak aby nasz samochód zachowywał się, jak należy.

Ubezpieczenie i przegląd samochodu, rozmiar felg i ewentualne konsekwencje.

Każdy pojazd dopuszczony do ruchu posiada homologację, która także uwzględnia rozmiar kół.

Instytut Transportu Samochodowe (ITS) w odpowiedzi na niegdyś zadane pytanie dotyczące przeglądów okresowych, odpowiedział, że nikt nie sprawdza jaką homologację pojazd posiada i jakie felgi są odpowiednie. Dlatego odbycie przeglądu na zbyt dużych felgach nie musi kończyć się „niepodbiciem” pieczątki. Jednak jest „ale” – diagnosta sprawdza, czy felga nie wystaje poza obrys nadwozia i czy nie kontaktuje się z innymi elementami nadwozia – jeśli tak, mamy problem. Stosowanie wszelkiej maści dystansów i przesadnych rozmiarów z pewnością może dodać uroku i „masywności” autu, jednak realnie taki pojazd może nie być niedopuszczony do ruchu.

Należy zadać sobie także pytanie, czy posiadanie w samochodzie akcesoryjnych felg o nieprzewidzianym rozmiarze, może nieść większe konsekwencje niż negatywny wynik przeglądu technicznego? Chodzi tak o AC, jak i ew. regresy związane z polisą OC.

Powyższe pytanie, które niegdyś skonstruowałem i trafiło do dwóch niezależnych od siebie ubezpieczalni, otrzymało odpowiedź przecząca. Oznacza to, że posiadanie felg w rozmiarze większym niż przewiduje homologacja, nie stanowi podstawy do odmowy wypłacenia odszkodowania z polisy AutoCasco, ani wykonania regresu z tytułu OC. Pamiętać jednak należy, że ubezpieczyciel może odmówić wypłacenia odszkodowania, gdy szkodzie ulegną tylko opony. Wszystko zawsze zawarte jest w OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczenia) – zatem czytać, czytać i jeszcze raz czytać.

Zapoznanie się z OWU jest o tyle ważne, że są tam zapisy mówiące o „rażących zaniedbaniach ze strony ubezpieczonego” oraz istoty „umyślności wypadku, lub jej braku”. Sam rozmiar felg nie jest jednak żadną podstawą do odmowy wypłacenia jakiegokolwiek odszkodowania z polisy.

Akcesoryjne felgi a kontrola policji

Jakie opony wybrać, by nie mieć problemów z prawem i policją? Rzecznik Komendy Głównej Policji wypowiadając się w tej kwestii rzucał masą paragrafów, ale coś tam zrozumieć się dało. Kontekstem jest ewentualna możliwość zatrzymania dowodu rejestracyjnego przez kontrolującego funkcjonariusza w przypadku posiadania większych niż homologacja przewiduje, felg.

Wszystko opiera się o tzw. defekt techniczny pojazdu, który został uregulowany przez rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia z dnia 27 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 2022).

Wczytując się w te rozporządzenie znajdziemy art. 132 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1990t.j.), który mówi, że dowód może zostać zatrzymany „…gdy pojazd zagraża bezpieczeństwu w szczególności po wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy”.

Montaż akcesoryjnych felg i opon w większych rozmiarach – podsumowanie

Jakie opony wybrać? Gdy przyjdzie moment na to pytanie warto pamiętać o opisanych sprawach, które podsumować można tak:

• Rozmiar felg i opon ma znaczenie w kontekście przełożeń skrzyni biegów i obciążenia silnika, zużycia elementów układu napędowego i zawieszenia oraz ewentualnych defektów polegających na przecierkach i kontakcie z innymi elementami – z modyfikacjami trzeba być ostrożnym. Zastosowanie zbyt dużych kół ma także wpływ na odczyty prędkości, przebiegu, zużycia paliwa – oraz na nie bezpośrednio.
• Producenci samochodów dają nam pewien zakres – możemy montować różne koła, o ile są one przewidziane przez homologację pojazdu. Dodatkowy zakres możemy uzyskać z pomocą kalkulatora, wyliczając realną średnicę koła uwzględniając nie tylko rozmiar felgi, ale także profil opony.
• Stosowanie zbyt dużych kół nie jest podstawą do odmowy wypłacenia odszkodowania ze strony ubezpieczyciela w razie wypadku. Niemniej – na końcu zawsze kończy się rzeczoznawcą, a ten mając przesłani, może stwierdzić, że doszło do „rażących zaniebdań”. A to już jest podstawa do niewypłacenia odszkodowania.
• Podobnie ma się sprawa z kontrolą policji i przeglądem technicznym pojazdu. Sama kontrola także nie daje narzędzi do sprawdzenia, czy samochód spełnia homologację, czy nie. Dlatego też posiadanie zbyt dużych kół w momencie kontroli raczej się nie skończy utratą dowodu rejestracyjnego. Niemniej, jeśli funkcjonariusz stwierdzi, że samochód naraża życie/zdrowie/bezpieczeństwo innych użytkowników ruchu, to jest to już przesłanka pozwalająca „uziemić” taki pojazd. Podczas przeglądu także nikt nie sprawdzi homologacji auta, ale jeśli nasze felgi przycierają o inne elementy, bądź wystają poza obry nadwozia – pieczątki nie będzie.

Stosowanie większych felg i opon o niższym profilu, to oczywiste zalety estetyczne i precyzyjniejsze prowadzenie (auto się tak nie „wygina” na boki). Warto to jednak robić mądrze, bo co z tego, że auto będzie wyglądać lepiej albo poprawi się jego sterowność, jak przy okazji możemy stracić dowód rejestracyjny lub porządnie uszkodzić jakiś ważny element mechaniczny. Zatem – usprawniajcie swoje samochody, ale z głową!

Sprawdź więcej artykułów w dziale PORADY.